दिनचर्या

दिनचर्या  :-  मानिसले आफ्नो स्वास्थ्य कायम राख्न बिहान उठ्नेदेखि राती सुत्ने समयसम्म पालना गर्ने नियमहरू सबै दिनचर्यामा आउँछन् । दिनभर गर्नुपर्ने आहार र व्यवहार यसैमा आउँछ । 

1. ब्रह्ममुहुर्त जागरण- स्वास्थ्य र जीवनको रक्षा गर्न, व्यक्ति ब्रह्ममुहुर्तमा उठ्नुपर्छ। प्रख्यात भनाइ "बेड सुत्ने, चाँडो उठ्ने, मानिसलाई स्वस्थ, धनी र बुद्धिमान बनाउँछ" भन्ने भनाइले चाँडै उठ्नुको स्वास्थ्य लाभलाई औंल्याउँछ। के हो ब्रह्म मुहूर्त - सूर्योदयभन्दा १ घण्टा ३६ मिनेट अगाडिको समयलाई ब्रह्म मुहूर्त भनिन्छ । उदाहरणका लागि, यदि सूर्योदयको समय बिहान 6 बजेको छ भने बिहान 4.24 बजेदेखि 5:12 बजेसम्मको सूर्योदय अघिको 1 घण्टा 36 मिनेटको मुहूर्तलाई ब्रह्ममुहुर्त मानिन्छ। ब्रह्म भनेको ज्ञान हुनु हो। त्यसैले ज्ञान प्राप्तिको लागि यो उपयुक्त समय हो। किनकि यस समयमा एकाग्रता राम्रो हुन्छ, त्यसैले भगवानको ध्यान र याद गर्ने यो उत्तम समय हो। बिहान हावा, जमिन स्वच्छ र प्रदुषणमुक्त हुन्छ । बिहानको वातावरणको प्रभावले शरीरमा उपयोगी रसायनहरू निस्किन्छन्, जसबाट ऊर्जा र उत्साह संचार हुन्छ। ब्रह्म मुहुर्त एक विशिष्ट समय हो जसले मानवमा जैविक घडी (सर्केडियन लय) लाई सन्तुलनमा राख्छ र दिनभर यसको लय र ढाँचा कायम राख्छ। बिहान सबेरै उठ्दा सेरोटोनिन र मेलाटोनिनबीच सन्तुलन मिलाउन मद्दत गर्छ। स्वस्थ राजस्थानअन्तर्गत ६० वर्षभन्दा माथिका १५०० व्यक्तिमा गरिएको सर्वेक्षणमा १३ सय ६ जनामा ब्रह्ममुहूर्तमा उठ्ने बानी रहेको पाइएको थियो ।